Skip to content

states شبکه های توکنیزه شده: وب۳، وب نگهدارنده حالت ها

Jump to bottom
malimahda edited this page Jul 6, 2021 · 2 revisions

شبکه های توکنیزه شده: وب۳، وب نگهدارنده حالت ها states

چنانچه بپذیریم که www اطلاعات را، و وب۲ تعاملات را متحول کرده اند، در این صورت وب۳ قابلیت این را دارد که توافق ها و تبادل ارزش را متحول کنند. وب۳ اغلب توسط انگیزه بخشی به بازیگران شبکه با یک توکن، یک لایه حالت جهانی جدید معرفی کرده و ساختار داده را در بک اند اینترنت تغییر میدهد.

اینترنتی که ما امروزه داریم معیوب است، ما دیتای خود را کنترل نمی کنیم، و یک لایه بومی تسویه ارزش هم نداریم. سی سال پس از اقبال عمومی به اینترنت، ساختارهای داده ما هنوز بر مفاهیم کامپیوترهای تک که در آنها دیتا به طور متمرکز در یک سرور ذخیره و مدیریت شده و توسط یک کلاینت ارسال یا بازیابی می گردد بنا شده است. هربار از طریق اینترنت تعامل انجام می دهیم، نسخه ای از داده ما به سرور ارائه دهنده خدمت ارسال می شود، و هر بار این اتفاق می افتد، ما کنترل دیتای خود را از دست می دهیم. در نتیجه، علی رغم اینکه در دنیایی روز به روز متصل تر زندگی می کنیم، اکثر داده های ما به طور متمرکز ذخیره می شوند: در سرورهای محلی یا دور، در درایوهای شخصی خودمان، و بیشتر و بیشتر روی ساعت هایمان، خودروهایمان، تلویزیونها و یخچال هایمان. این مسئله سبب خیزش مشکل اعتماد می شود. آیا من می توانم به افراد و موسساتی که داده هایم را ذخیره و اداره می کنند در برابر هرنوع فساد درونی یا بیرونی، عمدی یا سهوی، اعتماد کنم؟ ساختار متمرکز داده ها نه تنها باعث سربرآوردن مشکل امنیت می شود، بلکه موجب ناکارامدی های بسیاری در طی ذنجیره تامین کالا و خدمات نیز می گردد. این مسائل ریشه های تاریخی دارند، از زمانی که کامپیوترها قبل از اینترنت وجود داشتند. در روزهای اولیه حضور کامپیوترهای شخصی، کسی نمیتوانست فایلها را از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر منتقل کند. لازم بود فایل را در یک فلاپی دیسک ذخیره کرده، از میز خود به سر میز فردی که نیاز به آن فایل داشت بروید و فایل را در کامپیوتر آن شخص کپی کنید تا بتواند استفاده کند. اگر آن شخص در کشور دیگری بود، مجبور بودید به اداره پست بروید و آن فلاپی دیسک را برای او بفرستید. ظهور پروتکل اینترنت (IP)، با اتصال تمام این کامپیوترهای تک و تنها به وسیله یک پروتکل انتقال داده که جابجایی دیتا را سریعتر کرده و از هزینه تراکنش تبادل اطلاعات به طرز قابل توجهی کاست، به این مشکل پایان داد. هر چند که، اینترنتی که امروزه استفاده می کنیم، غالبا هنوز بر اساس ایده کامپیوترهای تک و تنها بنا شده است، به نحوی که بیشتر داده ها به طور متمرکز در سرورهای موسسات مورد اعتماد ذخیره و مدیریت می گردد. دیتای روی این سرورها توسط فایروال ها محافظت می شود، و به ادمین های سیستم برای مدیریت امنیت دیتای ذخیره شده نیاز است. پیدایش www در اوایل دهه ۱۹۹۰ موارد استفاده اینترنت را به وسیله وبسایت های زیبا و با کاربرد آسان افزایش داد. ده سال بعد، اینترنت بالغ تر و قابل برنامه نویسی تر شد. ما ظهور به اصطلاح وب۲ را دیدیم، که برایمان رسانه های اجتماعی، تجارت الکترونیک و پلتفرم های دانش آورد. وب۲ با نزدیکتر کردن تولیدکنندگان و مصرف کنندگان اطلاعات، کالا و خدمات به یکدیگر، انقلابی در تعاملات اجتماعی ایجاد کرد. وب۲ به ما اجازه داد از تعامل فرد به فرد (پییر تو پییر P2P) در سطح جهانی لذت ببریم، اما همیشه یک واسطه حضور داشت: پلتفرمی که به عنوان واسط معتمد بین دو فرد که همدیگر را نمی شناختند و به هم اعتماد نداشتند عمل می کرد. اگر چه این پلتفرم ها عملکرد بسیار خوبی در خلق یک اقتصاد P2P داشته اند، آنها همچنین تمام قوانین را به کاربران دیکته کرده و دیتای آنان را نیز کنترل می کنند. در این حیطه، به نظر می رسد شبکه های بلاکچین نیروی محرکه نسل بعدی اینترنت هستند که از آن به نام وب۳ یاد می کنند. آنها روش ذخیره و مدیریت دیتا در اینترنت را مجدد اختراع می کنند، و دسته یکتایی از داده - یک لایه حالت state جهانی- فراهم می آورند که به طور جمعی توسط تمام نود node های شبکه اداره می شود. این لایه حالت یکتا، برای اولین بار در غیاب واسط ها، یک لایه تسویه ارزش بومی native برای اینترنت می سازد. این لایه، تراکنش های واقعا P2P را محقق می کند و همه اینها از پیدایش #بیتکوین شروع شد. برخلاف وب۲ که انقلابی در فرانت-اند بود، وب۳ انقلاب بک-اند است. وب۳، با ترکیب کردن عملکردهای سیستمی اینترنت و عملکردهای سیستمی کامپیوترها، نحوه چیدمان اینترنت در بک-اند را بازسازی می کند. هرچند، برای یک کاربر عادی، تغییر چندانی در فرانت-اند اینترنت رخ نمی دهد. وب۳ مجموعه ای از پروتکل ها را به همراه دفترکل های توزیع شده به عنوان ستون فقراتشان ارائه می کند. دیتا، با همکاری جمعی شبکه ای P2P اداره می شود. قوانین مدیریت در پروتکل ها فرمول بندی شده و امنیت آن با مکانیزم توافق جمعی اکثریت اعضا شبکه که پاداش فعالیت شان با توکن شبکه پرداخت می شود تضمین می گردد. پروتکل ها قوانین اداره شبکه را فرموله می کنند و اطمینان می دهند مردمی که یکدیگر را نمیشناسند و به هم اعتماد ندارند در محیط وب به توافق برسند. اگر تلاش برای دستکاری دیتای سرور را به ورود غیرقانونی به خانه ای که تدابیر امنیتی آن شامل حفاظ و سیستم هشدار دزدگیر است تشبیه کنیم، وب۳ طوری طراحی شده است که دزد مجبور است به طور همزمان وارد چندین خانه در جای جای جهان شود که هر کدام حفاظ و دزدگیر خود را دارند. این البته ممکن است، اما هزینه گران آن مانع انجامش می شود.

ف 1 چ 1

بلاکچین: پروتکل نگهدارنده وضعیت ها و حالت ها

اینترنتی که امروزه استفاده می کنیم اصطلاحا بدون وضعیت و بی حالت stateless است. به این معنی که یک مکانیزم بومی برای انتقال آنچه دانشمندان علوم کامپیوتر state می نامند ندارد. منظور از حالت، اطلاعات است، یا وضعیت "کی چه کسی است؟" ، "چه کسی چه چیزی دارد؟" و "چه کسی اجازه انجام چه کاری دارد؟" در یک شبکه. قابلیت انتقال آسان و فرد به فرد ارزش، برای یک بازار کارامد ضروری است، و حالت، یک دارایی کلیدی برای مدیریت و انتقال ارزش است. در وب ۳، ارزش ها در توکن های امن شده با کریپتوگرافی نمود می یابند. اگر نتوانید وضعیت را در اینترنت ثبت و حفظ کنید، نمی توانید بدون دخالت موسسات متمرکز که نقش تسویه حساب کننده را ایفا می کنند، ارزشی منتقل کنید‌. اگرچه اینترنت امروز، نسبت به آنچه قبلا ممکن بود، به انتقال اطلاعات شتاب داده است، اما هنوز به موسسات معتمد از قبیل ارائه دهندگان پلتفرم های اینترنتی برای دلالی کارهایمان جهت دور زدن این کمبود وضعیت نیاز داریم. پروتکل های بدون حالت مثل وب کنونی، فقط می توانند انتقال اطلاعات انجام دهند، به نحوی که ارسال کننده و دریافت کننده اطلاعات از وضعیت طرف دیگر بی اطلاع است. این کمبود وضعیت، ناشی از سادگی پروتکل هایی است که وب بر آنها بنا شده است، مثل TCP/IP، SMTP، یا HTTP. این خانواده از پروتکل ها انتقال دیتا را قانونمند می کنند اما ذخیره آن را نه. دیتا می تواند به طور متمرکز یا غیرمتمرکز ذخیره شود. به دلایل بسیاری، ذخیره دیتای متمرکز شیوه مرسوم ذخیره و مدیریت داده شده است. معرفی کوکی نشست ها و خدمات رسان های متمرکز راهی برای کار کردن با این وب بدون وضعیت ارائه داد. کوکی نشست اختراع شد تا اپلیکیشن های بر مبنای وب بتوانند وضعیت را در وسایل محلی نگهداری کنند. قبل از کوکی نشست - در روزهای ابتدایی wwwl - ما سابقه مرورگر، و امکان ذخیره سایت های مورد علاقه را نداشتیم، تکمیل خودکار هم نداشتیم یعنی هر بار از وبسایتی استفاده می کردیم می بایست اطلاعات کاربری خود را مجددا وارد می کردیم. با اینکه کوکی نشست ها قابلیت های استفاده بهتری فراهم آورد، این کوکی توسط یک ارایه دهنده خدمات مثل گوگل، آمازون، فیسبوک، بانک، دانشگاه، و غیره که نقش آنان تهیه و اداره وضعیت کاربران شان است، ساخته و کنترل می شوند. پلتفرم های وب۲ در طی سال ها، خدمات زیادی ارائه داده اند و ارزش های اقتصادی و اجتماعی قابل ملاحظه ای آفریده اند. هرچند، ثروت غالبا توسط شرکت های خدمات دهنده گرد آوردی شده و کمتر چیزی به عموم مردم که محتوا و ارزش به آن خدمات می افزودند رسید. بعلاوه، از آنجا که اینترنت در اصل براساس ایده اطلاعات رایگان بنا شده بود، مشتریان معمولا راضی به پرداخت پول بابت حق عضویت مکرر برای محتوای آنلاین نبودند و ریزپرداخت ها هنوز در بیشتر موارد دست یافتنی نیست. بنابراین، بسیاری از این پلتفرم های وب۲ نیاز به یافتن راه های جایگزین برای سود کردن از ارائه رایگان خدمات شان داشتند، و این جایگزین، تبلیغات بود. آنچه پیش آمد، تبلیغات هدفمند بر اساس رفتار کاربر و سودجویی از اطلاعات خصوصی بود. به این ترتیب، مدل های کسب و کار، پیرامون تبلیغات هدفمندی توسعه یافت که بر مبنای مجموعه اطلاعات جمع آوری شده ساخته می شوند، که "حالت" برای این پلتفرمها تشکیل می دهند. شبکه بیتکوین، مکانیزمی معرفی کرد تا هر نود شبکه بتواند توکن ارسال و دریافت کند و وضعیت توکن ها را به فرمتی دیجیتال ضبط نماید. پروتکل توافق جمعی شبکه بیتکوین به نحوی طراحی شده است که شبکه به طور دسته جمعی می تواند تعاملات کاربران و اتفاقات را به ترتیب به خاطر بسپارد. این توانایی مشکل "دو بار خرج کردن" را با ارائه یک مرجع واحد برای چه کسی چه چیزی چه وقتی دریافت کرد حل نمود. بنابر این، پروتکل بیتکوین می تواند به عنوان تغییر دهنده بازی دنیا دیده شود که راه را برای یک وب غیرمتمرکزتر هموار می کند.

وایت پیپر بیتکوین در سال ۲۰۰۸، نوع جدیدی از زیرساخت عمومی را بنا نهاد که در آن وضعیت تمام توکن های بیتکوین به طور همگانی نگهداری می شود. شبکه های بلاکچین، مثل شبکه بیتکوین، فقط ستوت فقرات و نقطه شروع هستن، اما تنها بلوکهای سازنده این وب غیرمتمرکز نیستند. ساختار وب۳ از این وضعیت که به طور جهانی نگهداری می شود برای محاسبات غیر متمرکز استفاده می کند. اپلیکیشن های غیرمتمرکز می توانند تمام یا بخشی از منطق و محتوایشان را به وسیله شبکه بلاکچین یا دیگر دفترکل های توزیع شده مدیریت کنند. ولی هنوز هم پروتکل های دیگری نیاز است. توسعه دهندگان زیادی شروع به ساخت شبکه های جایگزین و نیز پروتکل های مکمل برای وب۳ کرده اند.

ف 2 چ 1

دیگر پروتکل های وب3

بلاکچین تنها تکنولوژی موردنیاز برای غیرمتمرکز کردن وب نیست. چندین پروتکل دیگر لازم است تا اپلیکیشن های غیرمتمرکز ساخته شوند. اگرچه، عبارت "بلاکچین" ظاهرا به عنوان هم معنی بسیاری از پروتکل های وب۳ [^ 1] به کار می رود، لااقل توسط روزنامه نگاران و عموم مردم. غیر از محاسبات، به فضای ذخیره فایل، پیام رسانی، هویت ها، داده های بیرونی (اوراکل) و بسیاری خدمات دیگر نیازمندیم. یک شبکه بلاکچین، به سادگی، فقط پردازنده اپلیکیشن های غیرمتمرکزی است که روی وب۳ کار می کنند. شبکه بلاکچین به عنوان ماشین غیرمتمرکز حسابداری برای ثبت تراکنش توکن ها و اجرای محاسبات به کار می رود. شبکه های بلاکچین به دو دلیل اصلی به هیچ وجه برای ذخیره داده ایده آل نیستند: (i) شبکه های بلاکچین عمومی برای ذخیره بسته های بزرگ دیتا، خیلی کند و خیلی گران هستند‌. (ii) شبکه های بلاکچینی که دیتای متنی ذخیره می کنند، اجازه اعمال "حریم شخصی هنگام طراحی"[^ 2] را نمی دهند.

به عنوان مثال، برای ساخت یک یوتیوب غیرمتمرکز، فضای ذخیره فایل غیرمتمرکز برای مدیریت فایل های ویدئویی لازم است. تعدادی شبکه غیرمتمرکز ذخیره قبلا پدید آمده اند، مانند (IPFS) ، (Filecoin) ، (Swarm) ، (Storj) و یا (Sia). شبکه های ذخیره غیرمتمرکز، با اهدای توکن بومی خود، به نودهای شبکه برای اشتراک گذاری فضای ذخیره ابری انگیزه می دهند. تفاوت آنها در سطح تمرکز زدایی، حریم خصوصی، و مکانیزم انگیزشی منتخب شان است. بعضی از آنها حتی ممکن است لایه انگیزشی نداشته باشند، مثل IPFS . از طرف دیگر، پروتکل هایی مثل Golem بوسیله توکن بومی خود به مشارکت کنندگان شبکه پاداش می دهند و قدرت رندر [مصور سازی render] فراهم می کنند. جامعه توسعه دهندگان وب۳، در سال های اخیر در حال تحول بوده است. هرچند که بسیاری از پروتکل ها هنوز در حال توسعه هستند،تیم های مختلفی روی اجزا گوناگون این وب نوظهور کار می کنند. اپلیکیشن های وب۳ معمولا با افرادی ارتباط برقرار می کنند که در ابتدا ناشناس هستند، و کیفیت های متفاوتی از لحاظ سرعت و قابلیت اتکا دارند. کتابخانه ها و APIهای جدید برای راهبری میان این پیچیدگی ها نیاز است. واضح نیست چه وقت به اقبال عمومی لازم می رسند تا احتمالا جایگزین اپلیکیشن های وب فعلی در سطح وسیع تر شوند، یا اینکه کدام استاندارد نهایتا غلبه خواهد کرد. انتقال از "وب کلاینت-سرور" به "وب غیرمتمرکز" به طور تدریجی خواهد بود نه ناگهانی. به نظر می آید از متمرکز به کمی غیرمتمرکز تا کاملا غیرمتمرکز می رسد. هنگام توسعه تکنولوژی های مکمل وب۳، یکی از مهمترین سوالات تحقیقات کاربردی، پرسش از چگونگی تخصیص پاداش شرکک کنندگان با یک توکن است، بطوری که شبکه در برابر حملات مقاوم باشد. مکانیزم های انگیزشی برای راه حل های ذخیره فایل غیرمتمرکز، محاسبات غیرمتمرکز، تحلیل داده، و یا شهرت از این دسته مثال ها هستند. مکانیزم های توافق جمعی گوناگون و زیادی در حال آزمایش هستند، از قبیل: " اثبات قابلیت بازیابی" ، "اثبات فضای ذخیره" یا "اثبات فضازمان". راه حل های کاملا غیرمتمرکز مانند IPGS و Swarm هنوز عملا به اجرا درنیامده اند. اگرچه ساختارهای غیرمتمرکز، از پیشینیان وب۲ متمرکزشان مقاوم ترند، اما کندتر نیز هستند. سرعت، عملکرد، و کاربردی بودن، نقاط ضعف وب۳ هستند که به احتمال زیاد با گذشت زمان، وقتی که اجزا اصلی وب۳ راه بیفتند حل می شوند(پیوست مقیاس پذیری را بخوانید). احتمالا آینده ی اینترنت غیرمتمرکز خواهد بود، هرچند، به این معنی نیست که ما از تمام سیستم های متمرکز خلاص می شویم. سیستم های متمرکز مزیت هایی دارند که ممکن است حداقل در موارد کاربردی خاص، شایع شوند.

ف 3 چ 1

اپلیکیشن های غیرمتمرکز در وب۳

برخلاف اپلیکیشن های متمرکز که روی یک کامپیوتر عمل می کنند، اپلیکیشن های غیرمتمرکز روی شبکه ای P2P از کامپیوترها کار می کنند. آنها از زمان ظهور شبکه های P2P وجود داشته اند و لزوما نیاز ندارد روی یک شبکه بلاکچین عمل کنند. "تور" ، "بیت تورنت" ، "پاپکورن تایم" و "بیت مسیج" نمونه هایی از اپلیکیشن های غیرمتمرکز هستند که روی شبکه ای P2P، اما نه بلاکچین، کار میکنند، نوعی شبکه P2P مخصوص است. ( مطالعه بیشتر: پیوست- خواستگاه بیتکوین و وب۳) اپلیکیشن های سنتی از HTML ،CSS، و یا جاوااسکریپت برای رندر یک صفحه وب و یا اپ موبایل استفاده می کنند. فرانت-اند یک صفحه وب یا اپلیکیشن موبایل با یک یا چند دیتابیس متمرکز تعامل می کند. برای مثال، وقتی از خدماتی مانند توییتر، فیسبوک، آمازون، و یا ایربی اندبی استفاده می کنیم، صفحه وب یک API را فراخوانی می کند تا دیتای شخصی شما و سایر اطلاعات لازم ذخیره شده در سرورهایشان را پردازش کند تا آنان را در فرانت-اند نمایش دهد. پسورد و ID شما برای شناسایی و احراز هویت استفاده می شود، البته با سطح امنیت پایین، چون دیتای شخصی سازی شده در سرورهای خدمات دهنده ذخیره شده اند. اپلیکیشن های غیرمتمرکز، در ظاهر تفاوتی با وب سایت ها و اپ های موبایل امروزی ندارند. فرانت-اند، آنچه کاربر می بیند نمایش می دهد، و بک-اند یک اپلیکیشن غیرمتمرکز، نمود کل منطق یک کسب و کار است. یک اپلیکیشن غیرمتمرکز، کلاینتی از بلاکچین به نام وَلِت wallet است. این وَلِت از همان تکنولوژی ها (مثل CSS ،HTML و جاوااسکریپت) برای رندر صفحه وب یا اپ موبایل استفاده می کند، اما بجای یک سرور، با یک بلاکچین ارتباط برقرار می کند. یا درمورد قراردادهای هوشمند، با قراردادهوشمند مرتبط می شود. (مطالعه بیشتر: بخش۲- قراردادهای هوشمند). این وَلِت همچنین آدرس بلاکچین و جفت کلید خصوصی-عمومی را مدیریت می کند تا هویتی منحصربفرد برای هر نود شبکه فراهم نماید تا آنها بتوانند به طور امن با شبکه مرتبط شوند(مطالعه بیشتر: بخش۱- امنیت توکن و هویت های کاربرمحور) قراردادهای هوشمند نماینده منطق اصلی کسب و کار اپلیکیشن است، و دیتای ورودی از داخل و خارج شبکه را پردازش می کند تا وضعیت تمام بازیگران شبکه را مدیریت نماید.( مطالعه بیشتر: بخش ۱ - بیتکوین، بلاکچین و سایر دفترکل های توزیع شده) در این مورد، زوج کلاینت-سرور همان نقش کلاینت HTTP -سرور را ایفا می کند، به طوری که همه داده ها در طرف کلاینت ذخیره شده اند. دیتای فرانت-اند، شامل فایل های صوتی و تصویری و دیگر اسناد، می تواند بطور جمعی در شبکه های ذخیره غیر متمرکز مثل "Swarm" یا "IPFS" ذخیره و اداره شود. در زمان نوشتن این کتاب، هنوز چنین دیتایی غالبا توسط سرورها ذخیره و اداره می گردد. اگر اپلیکیشن های غیرمتمرکز قرار است در سطح وسیع تر مورد اقبال قرار گیرند، لازم است برای کاربری معمولی شبیه اپلیکیشن های موجود باشند و همان حس را بدهند، به این معنا که کاربرد آنها باید به همان اندازه آسان و قابل فهم باشد. از این گذشته، اقبال عمومی گسترده فقط وقتی می تواند اتفاق بیفتد که بی اعتمادی به راه حل های متمرکز به حدی زیاد شده باشد که کاستی های فعلی کاربردی بودن را توجیه کند.

خلاصه فصل یک

اینترنتی که امروزه داریم خراب است. ما دیتای خود را کنترل نمی کنیم، و یک لایه تسویه ارزش بومی هم نداریم. هر بار با اینترنت ارتباط برقرار میکنیم، کپی هایی از دیتای ما به سرور خدمات دهنده ارسال می شود، و هربار این اتفاق می افتد، ما کنترل داده های خود را از دست می دهیم. این موجب بروز مشکل اعتماد می شود.

اینترنتی که امروزه استفاده می کنیم، داده ها را در سرورهای موسسات معتمد ذخیره می کند. در وب۳، چندین کپی از داده ها در شبکه P2P ذخیره می شود، قوانین مدیریت در پروتکل ها فرموله شده اند، امنیت آن توسط مکانیزم توافق جمعی بین همه اعضا شبکه حفظ می شود. اغلب (ولی نه همیشه) بوسیله توکن شبکه به شرکت کنندگان انگیزه داده می شود.

در وب۳، وضعیت شبکه (که در دفتر کل نمایش داده می شود) به طور جمعی نگهداری می گردد.

در حالی که وب۳ انقلابی در فرانت-اند بود، وب۳، با معرفی لایه وضعیت جهانی، انقلاب بک-اند است. این لایه مجموعه ای از پروتکل ها است که توسط شبکه بلاکچین یا دفترکل های توزیع شده مشابه راهبری می شود، که قصد بازآفرینی نحوه چیدمان بک-اند اینترنت را دارد. وب۳ کارکرد سیستمی اینترنت را با کارکرد سیستمی کامپیوترها تلفیق می کند.

برخلاف اپلیکیشن های متمرکز که روی یک کامپیوتر کار می کنند، اپلیکیشن های غیرمتمرکز روی شبکه ای P2P از کامپیوترها کار می کنند. آنها از زمان ظهور شبکه های P2P وجود داشته اند، و لزوما نیازی به عمل روی شبکه بلاکچین ندارند.

یک نمونه اپلیکیشن غیرمتمرکز، کلاینتی به نام "وَلِت = کیف پول" است. این اپ از همان تکنولوژی هایی که یک اپ موبایل یا صفحه وب برای رندر به کار می برند( CSS ، HTML و جاوااسکریپت) استفاده می کند، ولی به جای یک سرور با یک شبکه بلاکچین، و در مورد قراردادهای هوشمند با قرارداد هوشمند، مرتبط می شود. این ولت همچنین آدرس بلاکچین و جفت کلید عمومی-خصوصی را مدیریت کرده و هویتی منحصر بفرد برای نودهای شبکه فراهم می آورد و به آنها اجازه تعامل با شبکه می دهد.

پاورقی ها

[^ 1]: لطفا توجه داشته باشید که اصطلاحات مشابه، مانند وب 3.0، توسط حوزه های دیگر استفاده می شود. آنها اغلب به یک وب هوشمندتر یا وب معنایی تر، از جمله یادگیری ماشین و هوش مصنوعی، با تمرکز بر همگرایی چندین فن آوری در حال ظهور کلیدی اشاره می کنند. در زمینه بلاکچین، این اصطلاح توسط بسیاری افراد در صحنه برای اشاره به اینترنت غیرمتمرکزتر استفاده می شود و به طور کلی به آن وب3 (نه وب 3.0) گفته می شود.

[^ 2]: "حریم خصوصی توسط طراحی" به "محافظت از داده ها از طریق طراحی فناوری" اشاره دارد. (https://gdpr-info.eu/issues/privacy-by-design)

مراجع فصل و مطالعه بیشتر

اقتصاد توکن: چگونه وب۳ اینترنت را دوباره اختراع می کند.

ویراست دوم، اولین چاپ اصلاح شده در نوامبر ۲۰۲۰.
ویراست اول توسط بلاکچین هاب برلین https://blockchainhub.net در ژوئن ۲۰۱۹ تحت عنوان "اقتصاد توکن: چگونه بلاکچین و قراردادهای هوشمند اقتصاد را متحول می کنند" منتشر شده و دو اصلاح داشته است.
مولف: شرمین وشمگیر
مترجم: ملیحه مهدوی صفت
با تشکر از همکاری مهدی خلیل زاده در ترجمه فصول 9 و 10
BibTeX: @book{voshmgir2020token, title={Token Economy: How the Web3 reinvents the Internet}, author={Voshmgir, Shermin}, year={2020}, publisher={Token Kitchen} }

مجوز: Copyleft 2020, Shermin Voshmgir: Creative Commons CC-BY-NC-SA
این مجوز تنها اجازه توزیع، بازچینش، انطباق، و ساخت بر مبنای این محتوا را در هر شکل و با هر وسیله ای، تنها برای استفاده های غیرتجاری و فقط با ذکر ارجاع به خالق اثر می دهد. اگر این محتوا را بازسازی و منطبق می کنید یا بر اساس آن محتوایی می سازید باید برای استفاده از آن تحت لیسانس همانندی مجوز بدهید.
برای مجوز تجاری تماس بگیرید: [email protected] درباره ترجمه تماس بگیرید: https://t.me@rayablockchain

Clone this wiki locally