diff --git a/i18n/pl/docusaurus-plugin-content-docs/current/learn/grammar/syntax.md b/i18n/pl/docusaurus-plugin-content-docs/current/learn/grammar/syntax.md index ae311ca4e..c162bc4d9 100644 --- a/i18n/pl/docusaurus-plugin-content-docs/current/learn/grammar/syntax.md +++ b/i18n/pl/docusaurus-plugin-content-docs/current/learn/grammar/syntax.md @@ -8,7 +8,7 @@ origin: http://steen.free.fr/interslavic/syntax.html # Składnia -Kolejność słów jest w zasadzie dowolna, ale preferowaną (i stylistycznie najbardziej neutralną) kolejnością słów jest podmiot – czasownik – dopełnienie (SVO). Nie jest to obowiązkowe, ale należy pamiętać, że umieszczenie przedmiotu przed podmiotem nie pomoże w wyjaśnieniu znaczenia. Nie dotyczy to zdań, w których zaimek osobowy lub zaimek `kto` jest podmiotem lub dopełnieniem, ponieważ zaimki osobowe i `kto` mają swoje własne formy biernika, więc znaczenie jest zawsze jasne. +Kolejność słów jest w zasadzie dowolna, ale preferowaną (i stylistycznie najbardziej neutralną) kolejnością słów jest podmiot – czasownik – dopełnienie (SVO). Nie jest to obowiązkowe, ale należy pamiętać, że umieszczenie dopełnienia przed podmiotem nie pomoże w wyjaśnieniu znaczenia. Nie dotyczy to zdań, w których zaimek osobowy lub zaimek `kto` jest podmiotem lub dopełnieniem, ponieważ zaimki osobowe i `kto` mają swoje własne formy biernika, więc znaczenie jest zawsze jasne. Modyfikatory zwykle poprzedzają rzeczownik. To też nie jest obowiązkowe, ale jest to najbardziej neutralny i najjaśniejszy sposób budowania zdania. @@ -16,26 +16,26 @@ Istnieją dwa rodzaje pytań: - Pytania tak-nie można zadawać na trzy różne sposoby: - albo różni się od zwykłego zdania oznajmującego tylko intonacją:\ - _– `Otec kupil knigu`?_ „Czy ojciec kupił książkę?” + _– `Otec kupil knigu`?_ „Ojciec kupił książkę?” - lub to zdanie jest poprzedzone partykułą `či`:\ - _– `Či otec kupil knigu`?_ + _– `Či otec kupil knigu`?_ „Czy ojciec kupił książkę?” - lub jest oznaczony partykułą pytania `li` umieszczoną zaraz po punkcie skupienia pytania, zwykle czasowniku:\ _– `Kupil li otec knigu`?_ - Inne pytania zaczynają się od zaimka pytającego lub przysłówka umieszczonego na początku zdania:\ - _– `Koju knigu kupil otec`?_ „Jaką książkę kupił tata?”\ + _– `Koju knigu kupil otec`?_ „Jaką książkę kupił ojciec?”\ _– `Gde otec kupil tu knigu`?_ „Gdzie ojciec kupił tę książkę?”\ W tego typu zdaniach znaczenie jest zwykle wyjaśnione przez przypadek, który został użyty:\ - – _`Koja žena ljubi togo muža`?_ „Która kobieta kocha tego mężczyznę?” (kobieta = podmiot, mężczyzna = przedmiot)\ - – _`Koju ženu ljubi toj muž`?_ „Którą kobietę kocha ten mężczyzna?” (mężczyzna = podmiot, kobieta = przedmiot) + – _`Koja žena ljubi togo muža`?_ „Która kobieta kocha tego mężczyznę?” (kobieta = podmiot, mężczyzna = dopełnienie)\ + – _`Koju ženu ljubi toj muž`?_ „Którą kobietę kocha ten mężczyzna?” (mężczyzna = podmiot, kobieta = dopełnienie) - W razie potrzeby można użyć zdań w stronie biernej, które są zawsze jasne:\ - _– `Koja žena jest ljubjena od togo muža`?_ „Którą kobietę kocha ten mężczyzna?” + _– `Koja žena jest ljubjena od togo muža`?_ „Która kobieta jest kochana przez tego mężczyzna?” -Zdania końcowe są tłumaczone za pomocą `že` lub `da`, po których następuje tryb warunkowy: +Okoliczniki celu są tłumaczone za pomocą `že` lub `da`, po których następuje tryb warunkowy: -- _`Turisti posětet Niderlandiju, že by fotografovali tulipany`._ „Turyści odwiedzają Holandię, aby fotografować tulipany.” -- __`Turisty posětili Niderlandiju, že by fotografovali tulipany`._ „Turyści odwiedzili Holandię, aby sfotografować tulipany.” -- _`Ona prinosi jabloka, da by děti byli zdrave`._ „Przynosi jabłka, żeby dzieci były zdrowe.” -- __`Ona prinosila jabloka, da by děti byli zdrave`._ „Przyniosła jabłka, żeby dzieci były zdrowe.” +- _`Turisti posětet Niderlandiju, že by fotografovali tulipany`._ „Turyści odwiedzają Holandię, żeby fotografować tulipany.” +- __`Turisty posětili Niderlandiju, že by fotografovali tulipany`._ „Turyści odwiedzili Holandię, żeby sfotografować tulipany.” +- _`Ona prinosi jabloka, da by děti byli zdrave`._ „Przynosi jabłka, aby dzieci były zdrowe.” +- __`Ona prinosila jabloka, da by děti byli zdrave`._ „Przyniosła jabłka, aby dzieci były zdrowe.” -Strona bierna może być użyta, ale jeśli tak, to należy to robić ostrożnie. Zdanie typu: _„`Pica je dělana`”_ lub _„`Pica je dělajema`”_ „Pizza się robi” jest całkowicie poprawne gramatycznie. Lepiej jednak tego uniknąć, bo taka konstrukcja brzmi niezgrabnie dla tych Słowian, którzy nie są przyzwyczajeni do częstego używania czasownika „być”, zwłaszcza w czasie teraźniejszym. Poza tym, podczas gdy dla części słowiańskich mówców jest to całkowicie naturalne, dla innych imiesłów bierny przeszły w ogóle nie może być użyty do konstrukcji czasu teraźniejszego. Dlatego jeśli temat jest znany, lepiej jest użyć normalnego zdania czynnego. A jeśli temat nie jest znany, jak w przypadku naszej pizzy, można użyć trzeciej osoby liczby mnogiej bez podmiotu: _„`Dělajut picu`”_ „Robią pizzę, jeden robi pizzę, pizza się robi ”. Jeszcze bardziej powszechna jest konstrukcja zwrotna: _`Pica dělaje se`_, co dosłownie oznacza „Pizza robi się sama” i powinno być tłumaczone jako „Pizzę się robi, pizza się robi”. +Strona bierna może być użyta, ale jeśli już się na nią zdecydujemy, to należy to robić ostrożnie. Zdanie typu: _„`Pica je dělana`”_ lub _„`Pica je dělajema`”_ „Pizza jest robiona” jest całkowicie poprawne gramatycznie. Lepiej jednak tego uniknąć, bo taka konstrukcja brzmi niezgrabnie dla tych Słowian, którzy nie są przyzwyczajeni do częstego używania czasownika „być”, zwłaszcza w czasie teraźniejszym. Poza tym, podczas gdy dla części osób mówiących w którymś z języków słowiańkich jest to całkowicie naturalne, dla innych imiesłów bierny przeszły w ogóle nie może być użyty do konstrukcji czasu teraźniejszego. Dlatego jeśli podmiot jest znany, lepiej jest użyć normalnej strony czynnej. A jeśli podmiot nie jest znany, jak w przypadku naszej pizzy, można użyć trzeciej osoby liczby mnogiej bez podmiotu: _„`Dělajut picu`”_ „Robią pizzę, ktoś robi pizzę”. Jeszcze bardziej powszechna jest konstrukcja zwrotna: _`Pica dělaje se`_, co oznacza „Pizza się robi”.